Već od 17 časova, građani su stajali u redu ispred palate nekadašnje Jadransko-podunavske banke na uglu ulica Kralja Milana i Kneza Miloša u Beogradu, željni da čuju sve o sprezi arhitekture, mitologije i bankarstva.

Kroz holove, hodnike, ovalnu salu upravnog odbora i reprezentativnu šalter-salu, posetioce su vodila stručna lica i arhitekta akademik Branislav Mitrović, otkrivajući sve arhitektonske i umetničke lepote ovog zdanja sagrađenog pre 92 godine.

Osim raskošne skulpture na fasadi, zgrada banke obiluje i umetničkim delima poznatih slikara, pa su posetioci imali prilike da vide kompoziciju „Jesen“ ruskog umetnika Stjepana Fjodoroviča Kolesnikova, čije slike su bile stvar prestiža u međuratnom Beogradu.

„Ova zgrada napravljena je baš za banku, cela je od kamena, što govori o prirodi onoga ko je pravio ovu kuću,“ rekao je Mitrović, ističući da zgrada od svog nastanka nikada nije menjala svoju namenu.

Mitrović je istakao tehnološki napredak ondašnjeg neimarstva, ukazujući brojnim gostima na mehanizam kojim se nekada podizao centralni deo staklenog krova kako bi se impresivna šalter-sala provetrila.

„Deo mojih komentara nema utemeljenje, više je kao provokacija, odraz mojih misli kao arhitekte,“ kazao je Mitrović građanima kojima je analizirao enterijer građevine, pozivajući građane na diskusiju.

Mitrović je u šalter-sali predstavio izbor od 10 skulptura i spomenika sa ulica i iz parkova Beograda, koji na pravi način dočaravaju umetničke i istorijske vrednosti glavnog grada.

Od Doktorove kule do Šejh-Mustafinog turbeta

Noć muzeja“ je i ove godine obradovala posetice otvaranjem onih prostora u koje inače ne mogu da zavire – od sablasne Doktorove kule do jedinstvenih arhitektonskih i umetničkih dragulja kao što su Beogradska nadbiskupija i Šejh-mustafino turbe.

Članovi teatra „Mimart“ ispričali su pomalo jezivim performansom priču o Doktorovoj kuli, prvoj psihijatrijskoj bolnici na Balkanu, čija su dva najpoznatija stanovnika bili lekar Laza Lazarević i pacijent Petar Kočić, koji je svoje poslednje dane proveo upravo na tom mestu.

Znatiželjnike ispred zgrade sačekali su „lekari“ i „Laza Lazarević“, a među hladne i oronule zidine, u zamračenim prostorijama, Kočićev glas, zapisi o najpoznatijem pacijentu, lekarski izveštaji, pisma bolesnika, sablasni nastup članice „Mimarta“ na stepenicama koje vode do sobe u kojoj je Lazarević pisao istorije bolesti i svoja najznačajnija knjizevna dela.

Jedna od najstarijih građevina u Beogradu, podignuta 1783. godine, Šejh-mustafino turbe odškrinula je večeras svoja vrata i na mestu gde su sahranjeni šejh Mustafa Bagdađanin sa dervišima Orsanli Mehmed-babom i Hatenđeli šef Hadži Ome-babom predstavila prvi put dragocene artefakte.

Posetioci su mogli da vide najstarije primerke Kurana, čiji zapisi ukrašavaju unutrašnjost turbea, islamsku kaligrafiju, fotografije znamenitih ličnosti, ćilime, komade starog orjentalnog nameštaja i posuđe.

Lejla Alomerović je strpljivo odgovarala na mnogobrojna pitanja o obredima sahranjivanja, o dervišima, gde je bila najveća džamija u Beogradu, kakvi su minareti u Africi, kako su se zvale islamske verske škole.

„Noć muzeja“ je bila ekskluzivna prilika i da se prošeta hodnicima Upravne zgrade Železnice u kojoj su snimani filmovi „Pljačka Trećeg rajha“ i „Montevideo, bog te video“, domom jednog od najstarijih liftova, koji od 1927. godine neprekidno radi, a zaposleni su se iznenadili velikim interesovanjem i dugim redom ispred ulaza.

Ništa manje zanimljiva nije ni Beogradska nadbiskupija koja skriva malo poznatu zbirku umetničkih dela i važnih istorijskih dokumenata. Mozaici i vitraž Marka Rupnika, enterijer Crkve Krista Kralja, tron namenjen Francu Ferdinandu, kasa iz doba austrijskog konzulata u kojoj je čuvan ultimatum, soba u kojoj je primljen ultimatum, privukli su pažnju Beograđana.

Ispred Belog dvora, gde je postavljena izložba o istorijskim vezama dinastija Karađorđević i Romanov, red je formiran još u 16.30 časova, a strpljivo se čekalo i ispred palate nekadašnje Jadransko-podunavske banke, danas Alfa banke.

Oni jakog želuca usudili su se da svrate do Instituta za sudsku medicinu i pogledaju kako stručnjaci za forenziku pomažu u rešavanju monstruoznih zločina, a prvi put u „Noći muzeja“ svoja vrata je otvorio i Anatomski muzej Fakulteta veterinarske medicine.

Najmlađi su posebno uživali u ovoj „Noći muzeja“ – otkrivali su tajne magičnog cirkusa, družili se sa klovnovima i piscima za decu, zavirili u kovačnicu GSP-a i ušli u neke od najstarijih autobusa, slikali se uz vozove u Železničkom muzeju, dok su ih roditelji učili da ne diraju eksponate i šta su zapravo eksponati.

U Zoo vrtu su saznali priče o žirafi koja je proslavila Lorenca Medičija, lavovima Rudolfa Drugog i tome kako su slonovi stigli do Evrope, dok su u Novinskoj agenciji Tanjug od profesionalaca učili kako se radi intervju, montira prilog, snima i fotografiše.

Iako otvoren još u februaru, mnogi su tek večeras otkrili novu oazu biljnog i životinjskog sveta u Beogradu – Javni akvarijum i tropikarijum, oduševljeno obilazili akvarijume i razgledali egzotične vrste. Najviše su im se dopale pirane, a bilo je i onih koje su roditelji jedva naterali da se odvoje od riba, gmizacavaca i ptica.

Kao i svake godine, „Noć muzeja“ je privukla uglavnom mlade i roditelje sa malom decom, mnogi su u avanturu krenuli i sa bebama, obilazeći čak i takva mesta kao što je Doktorova kula.